Familiebedrijven gebruiken vaker werkkapitaal.
Familieondernemingen hebben ten opzichte van niet-familieondernemingen significant meer werkkapitaal, blijkt uit onderzoek van Nicolas Heidelk die het werkkapitaal van 682 Duitse familieondernemingen onderzocht. Dit is vooral het gevolg van het aanhouden van hogere voorraden en door hogere debiteurenstanden. Maar een groot werkkapitaal is niet per definitie gunstig.
De discussie over werkkapitaal – geld dat voor een korte periode vastzit in bijvoorbeeld voorraden, onderhanden werk of debiteuren – heeft vele gezichten. De term suggereert dat het hier om ‘bezit’ gaat, maar dat is onjuist. Het werkkapitaal is simpel gezegd het verschil tussen de vlottende activa en de vlottende passiva. Bij een positief werkkapitaal zijn de korte termijn bezittingen groter dan de korte termijn verplichtingen (uitstaande crediteuren en overlopende verplichtingen). Wanneer de vlottende activa groter zijn dan de vlottende passiva, wordt er gesproken van een positief werkkapitaal. De hoogte van het werkkapitaal is uiteraard afhankelijke van de sector waar de onderneming opereert: een dienstverlener zal veel minder voorraad hebben dan een groothandel.
Een positief werkkapitaal is niet per definitie voordelig
Een positief werkkapitaal klinkt gunstig, maar hoeft dat niet te zijn. Vanuit financieel oogpunt wordt een positief kapitaal namelijk gezien als een verplichting die moet worden gefinancierd. Ook de achterliggende oorzaken van een hoog positief werkkapitaal kunnen negatief zijn. Het werkkapitaal kan groot zijn doordat er veel (achterstallige) debiteuren zijn, of omdat de (rechts)personen die moeten betalen niet solvabel zijn. Ook kan de voorraad te hoog zijn door een verkeerd inkoopbeleid of door oude of niet te verkopen voorraad, of het kan zijn dat de crediteuren (te) snel worden betaald.
Cash conversion cycle
Om aan te geven hoe efficiënt een onderneming is in het omzetten van investeringen in kasstromen (cash), gebruiken we de term ‘cash conversion cycle’. Als het werkkapitaal relatief hoog is, is de cash conversion cycle lang. Hoe korter de cash conversion, des te hoger het rendement is op het geïnvesteerd vermogen. Bedrijven met een korte cash conversion cycle managen hun werkkapitaal doorgaans strikt.
Keerzijde van te strenge werkkapitaal management
Een bedrijf kan ook doorslaan in haar werkkapitaalmanagement. Weinig werkkapitaal betekent wellicht een te kleine voorraad. Er kan dan niet worden geleverd als er vraag is van klanten. Dit komt voor in het bedrijfsleven (B2B) maar zeker ook bij verkoop aan consumenten. Wij hebben dit in Nederland ervaren bij de komst van private equity in de retail. Door de enorme druk op de financiering betekende dit een beperking van de omvang van het werkkapitaal. Als gevolg hiervan kijken bedrijven streng naar de voorraad en managen ze deze via ‘just in time’ leveringen. Hierdoor leverden bedrijven vaak niet op tijd en greep de klant mis. Een beperkte voorraad betekent ‘nee verkopen’ hetgeen op lange termijn effecten kan hebben op de omzet maar ook de relatie met klanten.
Waarom familiebedrijven werkkapitaal gebruiken
Uit het onderzoek van Heidelk blijkt dat familiebedrijven meer werkkapitaal gebruiken. Naar mijn weten zijn er geen vergelijkbare onderzoeken gedaan in Nederland, maar dit onderzoek bevestigt wel degelijk onze ervaring in de praktijk bij Nederlandse familieondernemingen. De achterliggende redenen dat familiebedrijven meer werkkapitaal gebruiken, moeten we zoeken in het karakter en de focus van de familieondernemingen: deze zijn lange termijn gericht. Familiebedrijven koesteren dan ook de relaties met leveranciers en klanten. Ze houden meer voorraad aan en werken minder met een ‘just-in-time systeem’ om ‘nee verkopen’ te voorkomen en de warme relatie met hun klanten te behouden. Daarnaast zijn familiebedrijven doorgaans betrouwbaar in het betalen van de rekeningen waardoor er een lage crediteurenstand is en ze voorzichtig zijn met het innen van geld van debiteuren. De combinatie hiervan zorgt voor een groter werkkapitaal en dus een langere cash conversion cycle.
Werkkapitaal als kracht van het familiebedrijf
Een hoog werkkapitaalbeslag leidt tot een hogere financieringsbehoefte. Het voordeel van een tijd als deze is dat de rente laag is. Maar geld dat vastzit in werkkapitaal kan niet worden gebruikt om andere investeringen te doen, bijvoorbeeld om versneld te groeien. In sommige gevallen is een te hoog werkkapitaal ook een signaal dat een bedrijf een te hoge of verkeerde voorraad heeft, of dat dat klanten niet betalen omdat er malaise is in de markt of ze niet tevreden zijn. Externe partijen zoals banken zullen dus kritische vragen stellen bij een relatief hoog werkkapitaal.
Maar een hoog werkkapitaal kan voor een familiebedrijf ook juist een keuze zijn die de kracht van het familiebedrijf en de relatie met haar klanten en leveranciers onderstreept. Als het kapitaal er is om te investeren in debiteuren en voorraden en de crediteuren op tijd te betalen, levert dit op de langere termijn misschien wel meer op dan een zo efficiënt mogelijk werkkapitaalmanagement.
Wilt u vrijblijvend met ons in gesprek over uw werkkapitaal? Bel dan met Clifton Finance:
Maarten Vijverberg +31 6 55853074 of Gonneke van der Lee +31 6 52466518
Bronnen
Working Capital Management in Family-owned Businesses
Does Family Ownership Influence the Length of the Cash Conversion Cycle? Nicholas Heidelk – 1008 – M.Sc. Global Management & Governance 2015 – Master ́s Thesis – HSBA
Duitse publicatie over werkkapitaal bij familiebedrijven: http://bit.ly/359kOvI